ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΙΣ ΑΛΠΕΙΣ
Στην Αυστρία και ειδικά στις Άλπεις υπάρχουν πάρα πολλές διάλεκτοι ακόμα και σε περιοχές εντός των ομόσπονδων κρατιδίων όπως πχ στου Τιρόλ ή σε αυτό του Σάλτσμπουργκ. Αυτό οφείλεται κατά ένα μέρος στην παλαιότερη απομόνωση των περιοχών αυτών λόγω γεωγραφίας που δυσκόλευε τις μετακινήσεις μέχρι και πριν μερικές δεκαετίες. Επίσης οι κάτοικοι είναι περήφανοι για την παράδοση τους και ένα από τα βασικά της στοιχεία που διατηρούν στην καθημερινότητα τους είναι η διάλεκτος τους. Έτσι, για όσοι από εσάς έχετε κάνει και κάποια μαθήματα στα Γερμανικά, μπορεί να είναι πραγματικά μια πρόκληση το να καταλάβετε τι ακριβώς σας λένε, ειδικά στα χωριά. Το πιο απλό παράδειγμα είναι τα νούμερα ένα-δύο, που αντί για άινς-τσβάι (eins-zwei) προφέρονται όανς-τσβόα.
Επειδή ακριβώς δεν γνωρίζετε τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και για να έχετε μια ιδέα για κάποια βασικά πράγματα σας ετοιμάσαμε μια λίστα με κάποιες βασικές λέξεις και εκφράσεις:
Καφές
Τον καφέ σας μπορείτε να τον παραγγείλετε απλά ως κούπα καφέ ή καφέ "eine Kaffee Tasche bitte" ή "Kaffee bitte", αλλά αν βρίσκεστε στο Τιρόλ ονομάζεται Φερλένγκερτερ (Verlängerter). Φτιάχνεται με μονή δόση καφέ, σερβίρεται στην κούπα του καπουτσίνο και συνοδεύεται από γάλα, ζάχαρη και συνήθως ένα μικρό ποτήρι νερό. Όσο για τον καφέ φίλτρου, πολύ δύσκολα θα βρείτε στα καφέ της Αυστρίας. Οι τιμές του κυμαίνονται από €2,30 έως €2,90.
Νερό
Το νερό στην Αυστρία και ειδικά στις Άλπεις είναι πολύ καθαρό και μπορείτε να πιείτε ελεύθερα από την βρύση. Στα μαγαζιά σερβίρεται με τον καφέ συνήθως, αλλιώς θα πρέπει να το παραγγείλετε μόνοι σας. Μπορείτε να το παραγγείλετε ως εξής: Leitungs Wasser bitte - Λάιτουνγκς βάσερ μπίτε. Εάν πάλι επιθυμείτε εμφιαλωμένο το παραγγέλνετε ως μινεράλ. Mineral mit (gas) για ανθρακούχο, Μineral ohne (gas) χωρίς ανθρακικό. Οι τιμές στα μαγαζιά κυμαίνονται από €2,00 έως €2,50 ευρώ.
Χαιρετισμοί
Μία ακόμα ιδιαοτερότητα στην Αυστρία είναι οι διάφοροι χαιρετισμοί στα μαγαζιά. Έτσι όταν εισέρχεστε σε ένα μαγαζί πιθανότατα εκτός από τα συνηθισμένα bitte (παρακαλώ) και Herzlich Wilkommen (καλώς ήρθατε) θα ακούσετε τα εξής:
Grüß Gott, Grüß Dich/Eich/Enk, Hallo, Servus ενώ αντίστοιχα όταν φεύγετε Pfiat Eich/Enk, Ciao, Servus ή Tschüss. Το Servus είναι ο πιο κλασσικός χαιρετισμός (και πιο εύκολος για να τον θυμάστε) και καλό θα ήταν να τον λέτε όταν μπαίνετε στα μαγαζιά. Αντίστοιχα όταν τρώτε θα ακούσετε συνήθως να σας λένε Mahl Zeit (μάλ τσάιτ) το οποίο το επαναλαμβάνετε και εσείς ή λέτε απλά Danke.
Μπύρα
Ακόμα και στην μπύρα ανάλογα με την περιοχή θα πρέπει να ξέρετε να την παραγγέλνετε. Έτσι στο δυτικό Tirol και στο Vorarlberg η μικρή μπύρα είναι kleines Bier ενώ ή μεγάλη großes Bier. Προς τα ανατολικά και το Salzburg η μικρή μπύρα 0,33l έχει διάφορες παραλλαγές. Έτσι θα ακούσετε να την λένε Seidel, Seiterl, Seidl ή Seitl και για την μισόλιτρη Hoibe (χόιμπε) . Η μπύρα του ενός λίτρου που βλέπετε όλοι στο Oktoberfest λέγεται Mass (Maß).
Νυχτερινή Έξοδος
Sperrstunde (Σπέρ-στούντε). Είναι η λέξη που δεν θα θέλετε να ακούσετε αν είστε κάπου έξω και περνάτε καλά. Όταν την ακούσετε σημαίνει ότι το μαγαζί θα κλείσει το πολύ σε μια ώρα και έχετε εκείνη την στιγμή την δυνατότητα να παραγγείλετε μια τελευταία γύρα (μετά δεν δέχονται παραγγελίες). Περισσότερες πληροφορίες για την έξοδο σας μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
- ΟΙ ΔΥΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ -
Το danke(ντάνκε) και το bitte (μπίτε) είναι οι πιο σημαντικές λέξεις που υπάρχουν στο λεξιλόγιο των Αυστριακών και πρέπει να χρησιμοποιείτε και εσείς όταν είστε στην Αυστρία. ΠΑΝΤΑ όταν παραγγέλνετε ή ζητάτε κάτι να λέτε bitte και ΠΑΝΤΑ όταν σας εξυπηρετούν/φέρνουν κάτι να λετε Danke! Οι Αυστριακοί από μικρά παιδιά έχουν μάθει να ζούνε με την ευγένεια, έχουν οι ίδιοι πολύ καλούς τρόπους (ακόμα και στα βουνά, ακόμη και οι αγρότες) και απαιτούν ανάλογη συμπεριφορά από τον συνομιλητή τους. Λίγη ευγένεια από μέρους μας δεν βλάπτει άλλωστε...
ΥΣ. Οι παραπάνω λέξεις και εκφράσεις αποτελούν μόνο ένα μικρό δείγμα από το λεξιλόγιο των Άλπεων. Ακόμα και γι' αυτές τις λέξεις υπάρχουν πολλές παραλλαγές, ενώ στην περιοχή του Vorarlberg η διάλεκτος είναι εντελώς διαφορετική και πολύ δύσκολη καθώς συγγενεύει με την Ελβετική-Γερμανική διάλεκτο.